MAASTRICHT. De Arnhemse Villamoord zal in aangepaste vorm opnieuw in de boekhandel verschijnen. Onderzoeker Han Israëls gaat op aandringen van het faculteitsbestuur de passages waarin een van de twee slachtoffers als mogelijke dader wordt aangemerkt, verwijderen.
“In het belang van de zaak, waarbij negen mensen wellicht onterecht zijn veroordeeld, is het goed dat het boek weer wordt uitgegeven”, zegt decaan Hildegard Schneider, “maar enkele passages moeten eruit.” Daarvan, zegt Schneider, heeft ze universitair docent en schrijver Han Israëls weten te overtuigen. Ze doelt op het verwijderen van stukken waarin Israëls het slachtoffer Eline Visser als eventuele dader aanmerkt en waar de laatste maanden ophef over is ontstaan. Visser dreigde zelfs met gerechtelijke stappen. In een brief van haar advocaat liet ze weten aangifte te willen doen wegens laster en Israëls aansprakelijk te stellen voor geleden schade.
Bij een inbraak in een Arnhemse villa in 1998 werden twee vrouwen neergeschoten; Eline Visser overleefde. Israëls, die samen met studenten de zaak onderzocht in het kader van het project Gerede Twijfel, concludeert dat er negen mannen zijn veroordeeld op basis van valse bekentenissen. Decaan Schneider noemt het een “degelijke analyse”, maar vindt dat Israëls aan het einde van het boek – waarin hij naar Visser wijst als mogelijke schuldige – uit de bocht vliegt. “Hij had dat anders moeten opschrijven. Hij is wetenschapper, geen speurhond of politieagent.” Schneider vindt de stukken “wetenschappelijk onvoldoende onderbouwd”.
Hoewel Israëls zich wekenlang heeft verzet tegen aanpassingen (hij blijft bij zijn verhaal) heeft hij Visser wel aangeboden een nawoord te schrijven. In het belang van de zaak, zegt decaan Schneider, gaat hij nu toch overstag. Hij zal het laatste hoofdstuk opnieuw bekijken, samen met collega’s en zijn medeauteurs, vier alumni. Daarmee zal Israëls hoogstwaarschijnlijk ook tegemoet komen aan de eis van Eline Visser. Zij liet begin maart via haar advocaat weten pas akkoord te gaan met een publicatie als de auteurs een aantal wijzigingen aanbrengen. Ze maakt geen gebruik van het aanbod om een nawoord te schrijven.
Voor decaan Schneider is het een opluchting als het ‘hoofdstuk’ wordt afgesloten. Sinds de publicatie, half januari, is er herrie, ook in de landelijke media. Twee weken na verschijnen nam uitgeverij Boom Lemma het boek uit de handel na bemoeienis van Peter van Koppen, hoogleraar rechtspsychologie en kartrekker van het project Gerede Twijfel. Hij vond het laatste deel “speculatief” en bovendien stoorde de werkwijze van Israëls hem. Deze zou de nabestaanden en het slachtoffer niet ruim voor de publicatie op de hoogte hebben gesteld.
De uitgever vond het kwalijk dat Israëls de definitieve versie niet had voorgelegd aan de raad van toezicht van het project Gerede Twijfel. Ook nu blijft de uitgever bij dit standpunt. Als er groen licht komt van de toezichthouders, gaat het wat hem betreft weer de boekhandel in.