“Dit wordt een lastig gesprek”, fronst de KNO-arts. Ik trek mijn wenkbrauwen op. “Deze meneer is heel erg ziek en… nou ja, dat zie je zo wel. Haal hem maar op uit de wachtkamer.”
Op de gang roep ik zijn naam, een man van middelbare leeftijd staat moeizaam op uit zijn plastic stoeltje. Zijn ingevallen wangen, vermoeide ogen en grauwe huid maken dat ik mijn normale vrolijke “goedemorgen!” deze keer maar achterwege laat. Ik leid hem en zijn vrouw de spreekkamer binnen en neem zelf stilletjes plaats op een kruk.
De KNO-arts leunt met zijn ellebogen op het bureau en spreekt de patiënt bij zijn voornaam aan. “Het is niet goed, maar dat wist je al. Heb je er over nagedacht?”. De man is even stil, en antwoordt dan zachtjes. “Ja. Ik wil niet meer geopereerd worden.” Weer zwijgt hij even. Wanneer zijn vrouw haar hand op de zijne legt, lijkt hij de moed te hebben verder te vragen. “Hoe lang heb ik nog?”.
De arts kijkt hem recht aan en antwoordt direct. “Een paar maanden, hooguit. Je lichaam is op.”
Vanuit de ooghoek van zijn vrouw loopt één grote traan langzaam over haar wang. De man slikt. Hij heeft nog een laatste vraag. “Op welke manier… ik bedoel: hoe ga ik straks dood?”
In mijn keel zit een groot brok dat ik onmogelijk weggeslikt krijg, maar de dokter windt ook hier geen doekjes om. Hij vertelt dat de kans groot is dat de man steeds vermoeider zal worden en uiteindelijk in bed langzaam zal wegzakken. “Maar”, waarschuwt hij, “er is ook een kleine kans dat een grote slagader in de nek kapot gaat. Dan bloed je in een halve minuut dood. Zelf voel je daar niet veel van.” Dan kijkt hij de vrouw aan. “Maar voor u is dat heel, heel erg naar om te zien.”
Het koppel lijkt getroost door de eerlijke directheid van de arts.
Want wat heeft een dokter nog te bieden als alle behandelingsmogelijkheden zijn uitgeput? Soms is de beste emotionele steun het wegnemen van zo veel mogelijk onzekerheid en een eerlijk antwoord op gestelde vragen.
“La médecine c'est guérir parfois, soulager souvent, consoler toujours” schreef de zestiende eeuwse Franse chirurg Ambroise Paré.
Geneeskunde is soms genezen, dikwijls verlichten, altijd troosten.
Anna Verhulst