MAASTRICHT. “Let them in, let them in”, scanderen studenten als de deur van de volle lecture hall (negentig zitplaatsen) van het University College dicht gaat. Buiten staan op deze dinsdagavond nog belangstellenden voor het debat georganiseerd door The New University Maastricht, een kersverse community die net als de bezetters van het Maagdenhuis in Amsterdam pleit voor meer democratie, lees meer zeggenschap voor studenten en staf, aan de universiteiten. Zij strijdt onder andere tegen de financiering op basis van output (afgestudeerden, gepromoveerden, wetenschappelijke publicaties) en het grote percentage tijdelijke contracten voor wetenschappelijk medewerkers.
Uiteindelijk kunnen er nog wat mensen op de trappen staan, wordt een handjevol doorverwezen naar het balkon en organiseert een student een live stream. Aan het einde van de avond is één ding in ieder geval duidelijk: binnenkort, als het tweede debat volgt, zal er met hulp van de universiteitsraad uitgeweken worden naar een grotere zaal.
“Wie heeft er ooit gehoord van het sprekerskwartier?” vraagt een student als alle zeven sprekers aan de beurt zijn geweest. Dit zijn onder anderen debatsvoorzitter, oud-student UCM en nu student UvA Lieke Hettinga, René Gabriels van Hervorming Nederlandse Universiteiten, Christoph Rausch van scientist’s union VAWO and PhD-student Andreas Mitzschke. Collegevoorzitter Martin Paul heeft de zaal zojuist uitgenodigd om gebruik te maken van de speakerscorner tijdens de universiteitsraadsvergadering. Iedereen die het ergens niet mee eens is of een punt wil inbrengen, kan daar zijn zegje doen. Om eraan toe te voegen: “Dat is democratie aan de UM, net zoals ons stelsel van faculteitsraden en universiteitsraden. Laat je stem horen, doe mee aan de verkiezingen.” Slechts een paar mensen zijn bekend met het fenomeen speakerscorner.
Een student achter in de zaal: “Deel van democratie is dat een universiteit dit soort zaken communiceert.” De voorzitter van de universiteitsraad Herman Kingma is het hier roerend mee eens. “Wij hebben een facebookpagina en een pr-team, maar het kan nog beter.” Paul voegt toe: “Veel zaken gaan verkeerd door miscommunicatie.” René Gabriëls is het daar niet mee eens: “Dat is naïef, daar draait het niet om. Het gaat om macht. Binnen de huidige onderwijswet hebben bestuurders bijna alles te zeggen. Ik wil een nieuwe wet met meer macht voor studenten en staf.”
Iemand uit de zaal wil weten of een universiteitsraad überhaupt een vuist kan maken. Jazeker, zegt voorzitter Kingma en komt met voorbeelden: de raad heeft de outsourcing van het guesthouse tegengehouden en werkt nu aan het verminderen van de tijdelijke contracten. “Wij weten nergens van”, moppert een student. Olav de Wit, studentlid U-raad, staat op: “Ik wil me verontschuldigen dat je ons niet kent. Je kunt altijd contact opnemen, we zijn te vinden op de UM site. I would love to hear from you. Volgend academsich jaar hebben we ook ‘instemmingsrecht’ over de begroting. Dat betekent: meer macht.” Midden in de zaal klaagt een student tegen de raadsleden: “Jullie laten alleen de twee weken voor de verkiezingen van je horen. Jullie adverteren niet.” Dat is niet waar, reageert een lid van de Maastrichtse studentenraad, herkenbaar aan de bijbehorende jasjes. “Ik studeer hier al vijf jaar en wordt gestalkt door de raden. Ik ben geïnteresseerd in wat ze doen. Ik zie hun programma’s. Ik denk dat het hier gaat om interesse. Je kunt de informatie opzoeken.”
Een student voorin de lecture hall ziet meer in directe democratie in plaats van de radenstructuur. “Ik wil meepraten, nu beslissen jullie en horen wij niets.” Er zijn studentenpartijen waarbij je je kunt aansluiten, suggereert een ander. Dat zijn alleen Novum en Dope, luidt een reactie elders in de zaal. “Je kunt zelf een partij oprichten”, reageert een ander lid van de Maastrichtse Studenten Raad fel.
Staflid Wiebe Nauta van the faculty of Arts and Social Science wil weten of studenten en medewerkers het recht hebben om decanen en leden van het college van bestuur zelf te kiezen. Goed idee, vindt stafmedewerker bij rechten Birsen Erdogan. “Dan heb je directe invloed.” Martin Paul vraagt zich af of het ene systeem beter is dan het andere. “In Duitsland kiest men de bestuurders. Hier heb je verschillende commissies waarin zowel studenten als stafleden zitten die zich erover buigen. Zolang iedereen kan meepraten, lijkt me dat geen probleem.” Debatsvoorzitter Lieke Hettinga, die zowel de situatie in Maastricht als Amsterdam kent, wijst erop dat dat het bestuur in Maastricht sterk verschilt van de collega’s in Amsterdam: opener en echt de wil om te luisteren.
Aan het einde van het debat staat een student van Fasos op: “We hebben het steeds over de vorm en niet over de kwaliteit van het onderwijs. De geesteswetenschappen aan de UM zitten in zwaar weer, veel studies zijn niet goedgekeurd door de kwaliteitsbewaker (NVAO, red.).” Decaan Rein de Wilde reageert meteen: “Wij moeten onze programma’s verbeteren en doen dat veelal samen met onze studenten. Je kunt naar me toekomen en je advies geven.” “We zijn al naar de programmaleider gegaan omdat we het niet eens waren met de inhoud van de opleiding”, klinkt het even verder. “Onze kritiek en suggesties werden niet gehoord. De stafleden reageerden defensief.” De Wilde: “Ga naar de studenten van de faculteitsraad, of kom naar mij.”
Inmiddels is het half elf en rondt voorzitter Hettinga het debat af met een laatste rondje om de onderwerpen voor het volgende debat te inventariseren. Hoog op de agenda staat in ieder geval het huidige radenstelsel. Een student stelt voor om eerst een eisenlijstje op te stellen voordat er verder met het college van bestuur wordt gepraat. Dat schiet Martin Paul enigszins in het verkeerde keelgat: “We willen toch samen met elkaar praten om problemen op te lossen? Dan begin je niet met een lijst van eisen.” Na afloop van het debat vraagt René Gabriels zich af of hier niet sprake is van “repressieve tolerantie” en of “het niet beter is dat studenten en staf eerst een eigen mening vormen en dan pas verder discussiëren. Anders loop je het gevaar ingekapseld te worden.”
Wanneer en waar het tweede debat plaatsvindt, is nog niet bekend. Zie www.facebook.com/NUMaastricht voor het laatste nieuws