Bent u ook zo bang voor teken? Mijn geliefde wel en dat betekent dat bij ons thuis een flinke boswandeling alleen kan plaatsvinden na overvloedig besprenkelen met deet en het bedekken van liefst zoveel mogelijk lichaamsdelen. Dat dit soort voorzorgsmaatregelen niet geheel overbodig zijn, realiseerde ik mij toen ik recent een uitspraak las van een rechter in Connecticut. De 15-jarige Cara Munn, leerlinge van eliteschool Hotchkiss, werd tijdens een schoolreisje naar China (waarom ook niet?) gebeten door een teek. Zij en twee van haar klasgenoten hadden na de beklimming van een berg besloten om niet, zoals de anderen, met de kabelbaan naar beneden te gaan, maar langs een pad door het bos af te dalen. Door de beet liep Cara een hersenontsteking op die haar beroofde van haar spraakvermogen. Zo kan een onschuldige wandeling dramatische gevolgen hebben.
Nu las ik deze uitspraak niet in de hoedanigheid van wandelaar maar in die van jurist. In de procedure die volgde, veroordeelde een jury de school tot betaling van $ 41 miljoen aan Cara, waarvan $ 31 miljoen aan smartengeld. Dat zijn forse bedragen, maar in de VS niet ongebruikelijk zodra er een jury aan te pas komt. De belangrijke vraag – binnenkort te beantwoorden door het hooggerechtshof van Connecticut – is of de school hier terecht aansprakelijk werd gehouden voor iets wat ook kan worden beschouwd als een ongelukkig toeval. Voor zowel de Amerikaanse als de Nederlandse jurist is dat vragen naar welke zorgvuldigheid van de school mag worden verwacht. Had de school Cara en haar ouders moeten waarschuwen dat zij tijdens de reis in contact kon komen met ongedierte en voorzorgsmaatregelen moeten nemen om besmetting te voorkomen? Moeilijk was dat niet: de leerlingen vragen om tijdens de wandeling de huid te beschermen en om zichzelf na de excursie te controleren op teken is voldoende. Misschien dat het toekennen van een hoge schadevergoeding scholen ook stimuleert om voortaan voorzichtiger te zijn. Maar wie aansprakelijkheid wenselijk vindt om leerlingen zoals Cara te beschermen, kan daar beter nog eens goed over nadenken. Het maakt het organiseren van een schoolreisje potentieel zeer kostbaar met als waarschijnlijk gevolg dat scholen dit soort reizen niet meer durven te organiseren. Dat is precies de reden waarom de wetgever in Californië heeft bepaald dat scholen niet aansprakelijk kunnen zijn voor letsel ontstaan tijdens buitenschoolse activiteiten. Aan argumenten vóór en tegen aansprakelijkheid geen gebrek: misschien kunt u ze eens wegen bij uw volgende bezoek aan het bos.
Jan Smits is hoogleraar Europees Privaatrecht