Een interview met Mark Govers over de coronapandemie, dan is ‘werkdruk’ een onontkoombaar onderwerp. Als U-raadslid maakt hij zich “grote zorgen” over de – zowel mentale als fysieke – gezondheid van het personeel. “Onder normale omstandigheden is de werkdruk al hoog.” De digitale wereld doet daar nog een schepje bovenop. “Ik vraag me af of mensen dit volhouden, zeker als we nog een paar maanden zo door moeten gaan.”
“Godswonder”
De oorzaak van die werkdruk zit volgens Govers in de manier waarop de universiteit is opgebouwd. “Die is te gefragmenteerd georganiseerd. Of onpopulair gezegd: veel te bureaucratisch. Het werk met studenten an sich is niet zo stressvol. Het zaakje eromheen wel: lijsten die je moet invullen, de verantwoording die je moet afleggen en de toestemming die je moet vragen aan verschillende besluitvormingsgremia. Denk aan de examencommissie, de opleidingscommissie, het onderwijsmanagement, de controller, de universiteitsbibliotheek, et cetera.” Govers noemt het een “godswonder” dat het überhaupt werkt. Dat is geen onwil van bestuurders en medewerkers, benadrukt hij. Maar van regeltjes komen meer regeltjes. “Het is een vicieuze cirkel.”
Mountainbike
Met het mentale welzijn van Govers zelf gaat het wel, zegt hij. E-mails van het werk komen sinds de tweede golf niet langer binnen op zijn telefoon, alleen nog op de computer. Het weekend en de avonden houdt hij dus “meestal” echt vrij. Doordeweeks zit hij al om half acht ’s ochtends op de mountainbike, of maakt hij een wandelingetje om in zijn hoofd de planning van de dag door te nemen. “Dingen die niet meteen nodig zijn, doe ik niet.” Govers werkt vanuit huis en om rust te creëren zet hij wekkers die hem eraan herinneren dat hij pauze moet nemen. Zijn agenda ziet eruit als “een Zwitserse gatenkaas. Ik plan bewust breaks tussen meetings. Dan loop ik een stukje, haal ik ergens een kopje koffie.”
Ook maakt Govers – die alleen woont – regelmatig een wandeling met zijn moeder of brengt hij “binnen de coronaregels” een bezoekje aan vrienden. Om eenzaamheid te voorkomen vindt hij het “belangrijk een bubbeltje te organiseren. Als je veel alleen thuiswerkt, kun je niet alleen van je werk en collega’s vervreemden, maar ook vereenzamen.”
De wandelingetjes en vriendenbezoeken zijn ook belangrijk om fysieke klachten tegen te gaan. “Je moet het apparaat in beweging houden. Op het werk heb je het loopje naar de printer of je gaat even buurten bij een collega. Thuis zit je vaak veel te lang achter je scherm. Dat is slecht voor je lichaam.” De gevolgen: nek-, rug- en schouderklachten, maar ook vermoeide ogen van alle digitale afspraken. Ook bij Govers beginnen die steeds meer op te spelen.
Grote fout
Toen corona in Nederland voet aan de grond kreeg, besloot Govers al snel om de blokken die hij coördineert van meet af aan opnieuw op te bouwen op een manier die geschikt is voor een online omgeving. “Bestaande vakken onveranderd met een digitaal sausje overgieten is een grote fout die veel docenten maken”, denkt hij. “De ‘echte’ en de online wereld zijn twee verschillende realiteiten.”
Drie hoofdregels liggen aan de basis van zijn nieuwe cursussen. Eén: minder is meer. “Wat is er minimaal nodig om de leerdoelen over te brengen? Docenten vertellen vaak veel te veel tijdens colleges en dat zorgt voor verwarring.” Ook in de ‘echte wereld’. Twee: houd het simpel. Het hybride onderwijs vindt Govers bijvoorbeeld veel te complex. Helemaal online is voor zowel de docent al de student overzichtelijker. En drie: verwacht dat er dingen niet werken. Zo zijn opgenomen hoorcolleges bijvoorbeeld via twee kanalen te bekijken (You Tube en Mediasite). Mocht het ene niet werken vanwege technische mankementen, dan kunnen studenten altijd nog bij het andere kanaal terecht.
Gelaatsuitdrukking
“Niet de oplossing”, zegt Govers. “Maar ik vind het online goed werken met opgenomen kennisclips met daaraan gekoppelde teamopdrachten.” Ook in de toekomst wil hij ze blijven gebruiken. Wel hoopt hij dat de teammeetings en onderwijsgroepen snel weer face-to-face kunnen plaatsvinden. “Aan de gelaatsuitdrukking van studenten of vragen in de pauze zie je of ze het begrepen hebben. Dat mis je op Zoom. Of ze het echt begrijpen zie je nu pas bij de toets en dan is het te laat.”
“Belangrijk is dat de UM deze periode als een kans ziet om te vernieuwen. Moeten we wel weer helemaal terug naar ‘normaal’? Op onderwijsgebied dus, maar dat geldt ook voor werknemers. Als zij bijvoorbeeld drie dagen op kantoor gaan werken en twee dagen thuis zijn er minder gebouwen nodig of kunnen er betere ruimtes worden gemaakt. Er is regie voor nodig om de goede dingen van deze tijd mee te nemen naar de toekomst. Ik verwacht wel wat van het college van bestuur en de faculteitsbesturen.”