Aan het einde van haar leven schreef Koningin Wilhelmina een autobiografisch boek onder de titel Eenzaam maar niet alleen. Hoewel ze in haar tekst niet meer op die titel terug komt, laat de betekenis ervan zich raden. Wilhelmina kreeg als tienjarige het koningschap op zich en voelde zich niet zelden eenzaam in haar gouden kooi van plichten en protocol. Als achttienjarig koninginnetje ontving ze – helemaal in haar eentje - de honderdvijftig leden van de Staten-Generaal, toen nog allemaal mannen. Het viel haar niet mee. Ze had weliswaar een goede relatie met haar moeder Emma, maar haar huwelijk met Hendrik bleek alras niet gelukkig. En hoe eenzaam ze zich ook voelde, ze was voortdurend omringd door talloze mensen: hovelingen, politici, bezoekers.
Je hoeft geen koningin te zijn om te weten wat eenzaamheid temidden van anderen betekent. Je bent op een feest, iedereen maakt plezier, maar jouw geliefde heeft het net uitgemaakt en je voelt je eenzamer dan wanneer je gewoon alleen zou zijn. Je bent eerstejaars, je stort je in het studentenleven en als je het drinken eenmaal onder de knie hebt vraag je je af: maar met wie kan ik nu echt praten? Wie ken ik nu werkelijk? Gezelschap zonder contact maakt eenzaam. Je kunt je eenzaam voelen als student, die het moeizaamst Engels spreekt van de hele groep, of als jonge docent met een 20/80 contract die 1320 onderwijsuren per jaar draait zonder nog tijd te hebben om met collega’s te praten. Je bent constant moe, getergd door de wetenschap dat je ook nog aan je onderzoek zou moeten werken, beschaamd dat je nergens anders aan mee kunt doen anders kom je helemaal niet meer aan voldoende slaap. Je zit in een volle trein naar huis en je bent van binnen leeg. Ook al is het contact met studenten vaak plezierig, het zijn er teveel. Je kunt er niet meer van genieten.
Drukte maakt ook eenzaam, vind ik. Ook al heb ik tegenwoordig mijn leidinggevende functies neergelegd, ik heb veel te doen. Soms moet er van alles af. Ik laat me opjutten door deadlines, zeg te weinig nee, doe teveel door elkaar. Ik heb mijn prioriteiten niet scherp gesteld, dus belangrijke en onbelangrijke taken tuimelen door elkaar. Chaos. Helemaal zoals het niet moet (dan weet ik meteen ook weer hoe het niet moet). Vreemd genoeg voel ik me bij al die drukte leeg. Voor mij is de oplossing: de dag beginnen met wat ik echt wil: schrijven, lezen, denken. Ik doe dat helemaal in mijn eentje, maar ik groei ervan aan elkaar. Doordat ik het leeg houd raak ik weer vol, vervuld. Als ik daarna aan de klussenlijst begin doe ik het weer met plezier, in contact. Niet eenzaam en niet alleen.
Maaike Meijer, hoogleraar genderstudies