Een paar uur voordat de Anti Dierproeven Coalitie (ADC) meer dan 127 duizend handtekeningen overhandigt aan de Universiteit Maastricht (zie foto), is er een moment om een en ander te verduidelijken aan, jawel, journalisten. Want het effect van media en sociale media is levensgroot, beseft ook de bestuurlijke top van de universiteit. Zo blijkt als een paar uur later de NOS meldt dat de UM doorgaat met het labradoronderzoek (er zijn inmiddels excuses aangeboden door de NOS, want het is helemaal niet aan de orde, zegt UM-woordvoerder Fons Elbersen."Deze specifieke proef met dit specifieke proefdier is opgeschort.") Wel blijft de UM onverkort achter het gebruik van dierproeven staan, ook als dat met honden is.
De NOS voedde andere media en de ADC. De Anti Dierproeven Coalitie reageert woensdagmiddag woedend, getuige hun bericht op Facebook. "Een halfuurtje voor wij meer dan 127.000 handtekeningen wilden afgeven om de labradorexperimenten aan de universiteit van Maastricht finaal te stoppen, maakt deze universiteit bekend dat ze gewoon lekker doorgaan met deze gruwel! Wat een schande! Maar dan kennen ze ADC nog niet. Gedrevener dan ooit zullen we op 4 oktober ons ongenoegen en woede tonen tijdens onze grote optocht in Maastricht. Kom jij ook?"
Het voorgenomen cardiologisch georiënteerd onderzoek met 39 labradors (een studie naar het gebruik van pacemakers bij de behandeling van hartfalen) leidde tot rumoer, emotie en doodsbedreigingen. Opschorten was de oplossing. “Het kon uit de hand lopen, zegt woordvoerder Fons Elbersen. “We zijn een kwetsbare instelling met 16 duizend studenten, dan heb je geen andere keuze dan je verstand te gebruiken.” En nee, de AIVD heeft de UM hierin niet geadviseerd, dat kwam van henzelf, de VSNU en de ziekenhuiswereld, “maar we hebben vanwege de bedreigingen wel contact gehouden met het ministerie van Binnenlandse Zaken”.
De feiten. “Van de tweeduizend honden waarmee wordt geëxperimenteerd in Nederland, zitten er tientallen hier”, waarmee Elbersen het geheel in perspectief plaatst. “Ik schat dat er in Nederland al langer dan 20 jaar wordt geëxperimenteerd met honden,” zegt prof. Mark Post, hoofd fysiologie en bekend van de kweekvleesburger. De proeven met labradors zijn niet nieuw voor Maastricht. In het verleden is er onderzoek geweest met vijf à tien labradors, maar net zo goed met bastaardhonden en beagles. Post: “En die zijn ook hartstikke lief.”
Voor dit onderzoek moest er een grote hond komen, zegt Post. “We zijn afhankelijk van leveranciers, we kiezen het ras niet uit.”
“Maar waarom hebben jullie dan niet de publiciteit opgezocht? Had je niet kunnen voorspellen dat dit gebeurde? Jullie gebruiken nota bene labradors”, klinkt het vanuit de zaal. UM-woordvoerder Elbersen vraagt zich af of ze met een offensief “zieltjes kunnen winnen. De ADC demonstreert al jaren voor onze deur. Er heerst een ander klimaat, de maatschappij is veranderd, er wordt – mede door een Partij voor de Dieren – anders over dieren gedacht dan tien jaar geleden.”
Het onderzoek naar nieuwe pacemakers stopt voorlopig en “daardoor vertraagt de medische ontwikkeling”. “Nergens is er soortgelijk onderzoek en dat maakt het extra zuur”, reageert cardioloog prof. Harry Crijns. Geen enkele dierproef: dat zou ideaal zijn, beamen ook de onderzoekers, maar het is een utopie. Post: “Dan komen er geen nieuwe medicijnen.” Welke specialist durft het aan om een katheter te plaatsen waarvan nog nooit is aangetoond met dierproefonderzoek, dat die werkt, vraagt Crijns zich hardop af. Post: “In de toekomst zal er minder geëxperimenteerd worden met dieren, maar het zal echt niet stoppen. Bovendien is dierproefonderzoek nu al wettelijk verboden als er alternatieven zijn.”
De discussie spitst zich toe op de ethische kwestie: Hoe ver moet je gaan? Weegt een langere levensverwachting (bijvoorbeeld van twee jaar) van een mens op tegen het doden van muizen of honden? In Nederland lijden 200 duizend mensen aan hartfalen met gevolgen voor de levensverwachting, het dagelijks bewegen, het comfort. “Voor bijna een derde van de patiënten is er geen behandeling, de bestaande manieren werken niet. Daar willen we iets voor doen.”