Afgelopen augustus betrok Thaïs Gautry samen met haar Franse huisgenoot een appartementje in Maastricht. Nederland is het derde land waarin Gautry woont. Ze werd geboren in Niger en vormde tot haar derde een gezin met haar ouders en vier jaar oudere broer. “Niger is een van de armste landen ter wereld”, zegt Gautry. “Er is weinig internet, vaak viel de elektriciteit uit en soms werd ook het water afgesloten. Gelukkig hadden we altijd een voorraadje.” Geen pretje bij meer dan veertig graden. Toch had haar familie het relatief goed, zegt ze. “Mijn moeder werkte op een dependance van de Europese Commissie; ze deed daar administratief werk. Mijn vader was eigenaar van een van de succesvolste bars van de regio.”
Toen ze drie was gingen haar ouders uit elkaar. Haar broer bleef bij haar vader en zij bij haar moeder. “Dat is gangbaar in Niger. Als ik een jongen was geweest, was mijn moeder waarschijnlijk alleen achtergebleven.” Op haar negende vertrokken ze samen naar Straatsburg in Frankrijk. “Voor een beter leven, maar ook omdat mijn vader probeerde om de voogdij over mij te krijgen.” Het werd haar moeder te heet onder de voeten. “Mijn vader kende door zijn bar veel mensen. Ook mensen met macht. In Niger heb je dan betere kansen in de rechtbank.”
Binnen een maand vindt haar moeder een baan, een appartement en een school voor haar dochter. Gautry voelt zich thuis en haalt goede cijfers op de basisschool. Ze slaagt dan ook voor het toelatingsexamen van de internationale middelbare school in Straatsburg. Dat was een goede voorbereiding op de Universiteit Maastricht, want ook op de middelbare school was Engels de voertaal en ze was al gewend aan een internationale studieomgeving. Het gaat haar voor de wind aan de UM. “Ik steek veel tijd en energie in de studie: ik ben altijd aan het lezen en aantekeningen aan het maken. Tot nu toe heb ik alles gehaald.” Dat moet ook, want ze studeert in Maastricht met de Jo Ritzen studiebeurs van het Universiteitsfonds Limburg, een beurs voor pioniersstudenten. “Als ik niet minimaal 55 van de 60 ECTS haal, verlies ik de toelage komend jaar.”
Bijna elke dag belt ze met haar moeder. “Ze heeft zelf niet op academisch niveau kunnen studeren, maar volgens mij kan ze zich een voorstelling maken van wat ik doe. Mijn moeder is slim en wilde ook naar de universiteit, maar toen ze van de middelbare school kwam , staakten de professoren in Niger. Die stakingen duurden twee jaar. Zo lang kon ze niet wachten. Ze deed een beroepsopleiding en ging aan het werk. Kort daarna trouwde ze en werd ze zwanger.” Haar vader was geen type voor de universiteit, zegt Gautry. “Uren op een kamertje zitten lezen? Daar was mijn vader veel te actief voor.”
Haar vader overleed in 2019. “Hij was ziek. Hij leefde niet gezond; dat had vooral met alcohol te maken. We hadden sinds ons vertrek naar Frankrijk niet veel contact. We appten een beetje, maar het meeste nieuws over hem kregen we van mijn broer of oma. Ik reageerde niet altijd op zijn berichten, daar heb ik nu een beetje spijt van. In maart van 2019, een paar maanden voor zijn overlijden, is hij op bezoek geweest. Toen heb ik me niet helemaal opengesteld voor hem. Ik wilde onze band niet verstevigen, uit angst om te worden gekwetst als hij weer terug zou gaan.”
Haar broer heeft na zijn overlijden twee jaar bij hun oma in Niger gewoond, maar is in november 2021 bij zijn moeder ingetrokken. “Een nieuwe start in Frankrijk. Ik was toen al in Maastricht. Afgelopen kerst waren we voor de eerste keer in zeven jaar weer samen. We hebben veel gegeten en uren gekletst. We zijn niet samen opgegroeid, maar hij voelt wel echt als mijn grote broer. Het was fijn om over het verlies van onze vader te praten. Hij zoekt momenteel een beroepsopleiding.”
Het knaagt wel dat haar oma nu alleen woont in Niger. “Ik heb haar sinds mijn negende slechts een paar keer live gezien, maar we hebben heel veel contact. Ik wil niet dat ze eenzaam is. Ik hoop dat ze gaat samenwonen met haar zus.”
Sommige meisjes met wie Gautry als kind speelde, zijn nu getrouwd of in verwachting van hun eerste kindje. Iets waar ze zelf nog helemaal niet aan moet denken. “Na mijn bachelor wil ik een master doen in internationaal recht en dan aan de slag bij een grote Europese organisatie of bijvoorbeeld de Verenigde Naties. Ik wil me inzetten voor meer gelijkheid in de wereld. De enorme verschillen tussen Niger en Frankrijk voelen voor mij heel oneerlijk. Verschillen in rijkdom, maar bijvoorbeeld ook in toegang tot medische zorg.” Hoe ze dat gaat doen, weet ze nog niet. “Ik merk dat ik contractenrecht erg interessant vind. Dat zijn vaak de juristen die voor grote bedrijven mazen in de wet vinden zodat ze niet aangeklaagd kunnen worden. Ik zal niet zeggen dat ik daar nooit terecht zal komen, maar mijn 'huidige ik' zou dan wel een beetje teleurgesteld zijn.”