De eerste meldingen van fraude komen bij de examencommissie van de School of Business and Economics (SBE) binnen in december. Er blijkt iets eigenaardigs aan de hand met twee opdrachten voor het tweedejaars vak computer science skills, waarvoor studenten thuis een programmeercode moeten schrijven. Meestal variëren die exercities, onder meer qua structuur en tekst, maar voor deze opdrachten leverden tachtig van de ruim honderd studenten precies dezelfde code in.
Bovendien kwamen de studenten met oplossingen die in de onderwijsgroepen nog helemaal niet aan bod waren geweest. Hebben ze de code door ChatGPT laten schrijven? Dat zou goed kunnen. Plagiaat ligt minder voor de hand, omdat deze specifieke programmeercodes op internet nauwelijks zijn te vinden.
De twee opdrachten - van de vijf opdrachten in totaal plus een eindtoets - zijn door de examencommissie van SBE ongeldig verklaard en tellen niet mee voor het eindcijfer.
Take-home-examens
Eerder is ook bij Fasos ChatGPT-fraude geconstateerd. Een student had de chatbot gebruikt bij zijn scriptie. Dat is eveneens bij SBE gebeurd, zegt Stefan Straetmans, voorzitter van de examencommissie. "We hebben in een scriptie referenties naar niet-bestaande wetenschappelijke artikelen ontdekt. Dat valt onder fraude. We hebben de thesis ongeldig verklaard."
Bij de faculteit psychologie en neurowetenschap heeft de examencommissie nog geen meldingen van ChatGPT-fraude ontvangen. "We zien wel dat studenten met overeenkomstige antwoorden komen in take-home-examens", zegt voorzitter Fleurie Nievelstein. "Maar of ze daadwerkelijk ChatGPT hebben gebruikt, hebben we nog niet kunnen vaststellen. Dat komt ook omdat de grens tussen plagiaat en het gebruik van AI niet altijd scherp is te trekken."
Straetmans houdt er rekening mee dat sommige studenten die van plagiaat worden beschuldigd, in feite over de schreef zijn gegaan met ChatGPT.
Stijlbreuken
Terwijl de UM een dezer weken met richtlijnen komt over AI in het onderwijs, hebben de meeste faculteiten al tips and tricks op papier gezet, die ze binnenkort naar hun docenten sturen of al hebben gestuurd. In alle facultaire aanbevelingen draait het om preventie, detectie en integratie.
Om het gebruik van AI te voorkomen, zegt Straetmans, is het verstandig om het aantal take-home-examens terug te dringen of hierbij zo specifiek mogelijke vragen te stellen. "Ook kun je, zoals we al bij masterscripties doen, een mondelinge toelichting of presentatie aan een schrijfopdracht toevoegen of zwaarder laten meewegen."
Sommige studenten zullen de verleiding niet kunnen weerstaan, en hoe spoor je ze dan op? "De bestaande detectiesoftware is onbetrouwbaar", zegt Straetmans. "Wel kun je AI herkennen aan andere zaken als ongewoon taalgebruik, stijlbreuken of verkeerde referenties."
Wat misschien helpt, is dat de UM nu onderhandelt over nieuwe plagiaatsoftware (Turnitin), die volgens het Amerikaanse bedrijf ook AI kan ontmaskeren. Tot een score van 99 procent, al is daarbij de vraag hoeveel teksten ten onrechte worden aangekruist. Eind maart zijn gesprekken gepland, die meer duidelijkheid moeten geven.
Proef
Detectie is nodig, maar uiteindelijk moet ChatGPT een volwaardige plaats in het onderwijs krijgen, zegt Straetmans. "De one-million-dollar-question is: hoe gaan we dat doen? Dat kan alleen in samenspraak met studenten. Die zijn creatiever dan wij met deze technologie. Bij elke faculteit moeten docenten en studenten hierover brainstormen."
Bij het University College (UCM) start over een paar weken een proef waarbij studenten een intro of opzet van een paper schrijven en ChatGPT vragen om feedback. "Hierbij laten studenten al zien hoe goed ze de stof beheersen", zegt Walter Jansen, docent bij het UCM en coördinator bij het Edlab. "Maar daarna laten we ze ook reflecteren op de feedback. Hoe goed is die? Wat ontbreekt?"
Volgens Jansen heeft de UM vanwege het probleemgestuurd onderwijs een voordeel boven traditionele hoorcolleges. "Een onderwijsgroep is een gevarieerdere leeromgeving, waar je makkelijker met nieuwe vormen van onderwijs kunt experimenteren dan in een grote collegezaal."
Voor Straetmans is één ding duidelijk. "ChatGPT is here to stay. Tijdens een bijeenkomst is studenten laatst gevraagd of ze al geëxperimenteerd hebben met AI. De overgrote meerderheid stak z'n hand op."