Als ik dit academiejaar in één beeld moet vatten, dan is het een wildwaterbaan. En niet zomaar een wildwaterbaan, maar die van Hengelhoef, een zwemparadijs in het Belgische Houthalen. Ik ben er al jaren niet meer geweest, maar de herinnering blijft levendig. Deze wildwaterbaan was echt wild. Goed kunnen zwemmen was een voorwaarde, maar verder moest je je door het krachtige water laten meesleuren. Controle was een illusie.
Tijd
‘Er is hier. Er is tijd.’ Deze versregel van Herman de Coninck staat op mijn koffiemok. Tijd is, allicht niet toevallig, een geliefd thema bij dichters. ‘Niet de tijd gaat voorbij, maar jij, en ik,’ schreef Rutger Kopland. Ondertussen is het al juni. De wildwaterbaan schrokt de tijd op. Tijd is, zeker niet toevallig, ook een geliefd thema bij filosofen. De Stoïcijnse filosoof Seneca omschreef tijd als immaterieel bezit waar we ondoordacht mee omgaan. ‘Het leven dat we krijgen is niet kort, wij maken het kort; we hebben er niet te weinig van, we gooien het met bakken overboord,’ schreef hij. Als iemand vraagt of je ‘eventjes tijd’ hebt, antwoord je volgens Seneca beter niet achteloos ‘ja’. Je moet goed weten waaraan je je kostbare tijd precies geeft, want die krijg je nooit meer terug. Tijd, de eindige resource.
Waddeneiland
In een poging om meer controle op tijd te krijgen, ben ik een week gaan schrijven op een Waddeneiland. Ironisch genoeg om een deadline te halen. De hoop koesterend dat weidsheid ook mentale ruimte en een golf van inzichten brengt. Vreemd genoeg vloog ook deze week voorbij. Maar ik was er meer meester van de tijd dan onderdaan. Dat ik er geen (online)vergaderingen had, hielp ook.
Vuurtoren
Ik heb er ook de vuurtoren beklommen. Het doel van een vuurtoren is helpen navigeren, om veilig te varen. Als ik mijn voornemen voor volgend academiejaar in één beeld moet vatten, dan is het een vuurtoren. Of specifieker, vuurtorenwachter. In de academische wereld, waar het helaas ‘nooit genoeg’ is, moet je leren je eigen vuurtorenwachter te zijn, om de stand van het water tijdig bij te houden. Om meester te worden van de tijd en niet langer onderdaan van een wildwaterbaan.
Katleen Gabriels is universitair hoofddocent techniek- en moraalfilosofie en opleidingsdirecteur van Digital Society (FASoS)