Fons Coomans, hoogleraar op de UNESCO leerstoel Mensenrechten: “Nee, ik vind dat geen goed idee. Kijk, de toegang tot onderwijs is een mensenrecht, maar niet absoluut. Dat betekent dat dit recht in sommige omstandigheden kan worden ingeperkt. Zo ook als de gezondheid in het geding is, zoals in de huidige pandemie.
“Maar de maatregelen moeten wel proportioneel zijn. Een rechter zou het niet accepteren, denk ik, als je studenten zonder vaccinatie de toegang tot de onderwijsruimte ontzegt. Waarom niet? Omdat er alternatieven zijn waarmee je hetzelfde doel bereikt: een testbewijs bijvoorbeeld. Wat ook meeweegt is dat studenten al meer dan een jaar het contact met medestudenten hebben gemist, net als de sfeer en interactie in het onderwijslokaal. Dit raakt allemaal aan de kern van het recht op onderwijs.
“Ik hoop trouwens echt dat studenten, ik geef veel les aan buitenlandse masters, zich laten testen voordat ze naar de onderwijsgroep komen. In het Oud Gouvernement (Bouillonstraat) zit je als docent met vijftien studenten in kleine ruimtes waar de ventilatie soms te wensen overlaat. Ik ken meerdere collega’s, vaak wat ouder, die huiverig zijn om weer ‘voor de klas te staan’. Zelf vertrouw ik maar op mijn vaccinatie.”
Lotte Meerhof, studentlid van de universiteitsraad (voor Dope): “Ik vind het belangrijk dat studenten en docenten zich vaccineren, maar dat mag geen rol spelen bij de toegang tot het onderwijs. Iedereen maakt daarbij z’n eigen afweging. Als een onderwijsinstelling studenten min of meer tot vaccinatie gaat dwingen, tast dat het recht op lichamelijke integriteit aan. En dat kan niet. Wel lijkt het me goed om studenten aan te moedigen om zich te laten inenten.
“Ik heb zelf een eerste prik gehad maar ik doe ook elke week een zelftest, en dat zal ik na de tweede prik blijven doen. Het vaccin geeft geen volledige bescherming. Je kunt nog steeds corona krijgen en anderen besmetten. Ik ben niet huiverig om weer naar de onderwijsgroep te gaan, maar ik ken studenten die dat wel zijn. Daarom vind ik dat een universiteit altijd de mogelijkheid moet bieden om online les te volgen.
“Hoe veilig is het eigenlijk, vragen sommige studenten zich af? En wat zijn de gevolgen van deze versoepelingen? Lopen de besmettingen straks weer gigantisch op? Het zou toch ontzettend zuur zijn als we straks weer allemaal thuis zitten.”
Christian Hoebe, UM-hoogleraar infectieziekten en lid van het OMT: “Je zou dan niet alleen de gevaccineerden moeten toelaten, maar ook degenen die een infectie hebben doorgemaakt. Onder jongeren een relatief grote groep. Maar goed, ik snap het pleidooi van Verspagen, het onderwijs moet veilig zijn. Maar we hebben in Nederland nu eenmaal geen vaccinatieplicht. We zullen moeten leven met een klein risico. En met de huidige delta-variant valt dat niet naar nul te brengen, ook niet via een vaccinatieplicht. Bovendien heeft zo’n verplichting een groot nadeel: het creëert tegenstellingen tussen groepen. Ik ben meer van de dialoog.”
Thomas Ziesemer, gepensioneerd onderzoeker bij UNU/Merit: “Ik ben vorig jaar met pensioen gegaan maar geef nog wel wat onderwijs. In februari zou ik ook een blok verzorgen, maar dat gaat niet door. Ik wil het alleen online doen, tenzij ik zeker zou weten dat iedereen gevaccineerd is of recent getest. Ik ken de onderwijskamers in de Boschstraat, daar kun je nauwelijks afstand houden.
“Bovendien, zoals op de basis- en middelbare scholen bleek, komen studenten ook naar de campus als ze zich niet goed voelen. Het besmettingsrisico is wat mij betreft te hoog. In Nederland valt het nog mee, maar in Duitsland en Oostenrijk lopen de besmettingscijfers alweer ernstig op, vooral door de delta-variant. Ik zou het onderwijs niet in een keer opengooien, maar in stapjes. Dat lijkt mij veiliger.
“Studenten hebben het dit afgelopen jaar niet makkelijk gehad, zeker, maar vooral omdat ze vanwege de lockdown de hele dag thuis zaten, niet omdat het onderwijs online was.”
Lotte Thissen, docent-onderzoeker bij de vakgroep Health, Ethics and Society (FHML): “Als je ongevaccineerde studenten niet toelaat in de onderwijsruimten, sluit je ze letterlijk en figuurlijk buiten. En daarmee verklein je de kans op een dialoog, een discussie. En juist daar is behoefte aan, denk ik. Daarbij moeten we niet vergeten wat het online onderwijs met studenten heeft gedaan, hoeveel mentale gezondheidsklachten ze hebben gehad.
“Zelf sta ik er dubbel in. Ik ben bezorgd, nog niet eens om besmet te raken maar eerder om anderen te besmetten. En tegelijk ben ik enthousiast om weer te beginnen, om met studenten in dezelfde ruimte te zitten en weer levendige discussies te voeren.”
Dennie Hebels, projectmanager en docent bij MERLN: “Ik kan me vinden in het pleidooi van Verspagen, waar op dit moment ook goede argumenten voor zijn. Als je studenten of docenten zonder vaccinatie binnenlaat, kunnen ze anderen besmetten, zo simpel is het. Maar de vraag is: hoe groot is dat risico? Je zou kunnen wachten totdat alle studenten twee prikken hebben gehad, maar we moeten de sprong in het hoger onderwijs toch een keer wagen. Je kunt niet wachten totdat alle risico’s zijn verdwenen. Dat doet denken aan een rubberen-tegel-samenleving, daar ben ik echt allergisch voor.
“En kijk eens hoe we dat vroeger deden met de griep. Veel medewerkers bleven echt niet thuis met een beetje koorts en koppijn en waarschijnlijk staken ze collega’s aan. Allemaal niet te vergelijken met de gevaren die aan corona kleven, maar die grieperige medewerkers liepen ook het ziekenhuis binnen voor een cappuccino. Daar stonden ze in de rij achter doodzieke, oudere patiënten. Vinden we dat nu ook niet meer acceptabel?”
Bart Verspagen, hoogleraar internationale economie (UNU/Merit): “Deze week geef ik les aan een groepje promovendi. Ik heb de onderwijscoördinator gevraagd of hij bij de PhD’s wilde peilen of ze al dan niet ingeënt zijn. Ze blijken allemaal een prik te hebben gehad. Als dat niet het geval was, had ik het onderwijs online gegeven. Ik wil niet besmet raken, maar het gaat niet alleen om mij maar om iedereen op de faculteit. Sommige collega’s zijn het met me eens en hebben dat ook aan het faculteitsbestuur laten weten. Dat heeft er nog niet op gereageerd.”