Om het voornemen extra kracht bij te zetten, ondertekende collegevoorzitter Rianne Letschert afgelopen woensdag het Let’s talk about Yes-manifest van Amnesty International. De mensenrechtenorganisatie stelde het manifest afgelopen jaar op toen na eigen onderzoek in het Nederlandse hoger onderwijs bleek dat bijna één op de tien vrouwelijke studenten te maken krijgt met verkrachting.
Het manifest richt zich op het terugdringen van seksueel wangedrag en betere begeleiding voor slachtoffers. Via workshops voor studenten, zoals omstanderstrainingen, hoopt men het eerste te bereiken. Voor slachtoffers moeten er duidelijke en toegankelijke meldingsprocedures en hulpvoorzieningen zijn. Medewerkers met studentcontacten krijgen training in het handelen bij signalen van seksueel geweld.
Letschert, die als hoogleraar victimologie regelmatig in aanraking komt met slachtoffers van seksueel geweld, benadrukte dat inzet van de universiteit van groot belang is. “Vanuit mijn vak weet ik maar al te goed hoeveel leed slachtoffers ervaren. Zeker in het geval van studenten, die in een kwetsbare levensfase zitten. De daders zijn vaak bekenden, medestudenten. Dat is ontzettend confronterend en doet iets met je vertrouwen in de mensheid.”
Privésfeer
De UM is na de Vrije Universiteit en Hogeschool Rotterdam de derde onderwijsinstelling die het Amnesty-manifest ondertekent. Dagmar Oudshoorn, voorzitter van Amnesty Nederland en afgelopen woensdag aanwezig bij de ondertekening, hoopt dat andere instituten het voorbeeld volgen. “Universiteiten moeten een veilige omgeving creëren voor hun studenten. Het is goed om te zien dat de Universiteit Maastricht nu haar verantwoordelijkheid neemt.”
Toch lieten onder meer de Universiteit Utrecht en de TU Delft al weten geen handtekening te zetten. “Dit type seksueel geweld speelt zich vrijwel uitsluitend af in de privésfeer, en de indruk moet niet ontstaan dat hoger onderwijsinstellingen dit alleen kunnen oplossen”, zo verklaarde een UU-woordvoerder tegenover universiteitsblad DUB.
Voor Letschert is dat geen reden om niet te tekenen. “Uit ons rapport blijkt dat meer dan 60 procent van de slachtoffers van seksueel geweld de dader kent vanuit de UM. Dan kun je niet zeggen: het gebeurt thuis, dus het is niet onze verantwoordelijkheid. Natuurlijk kunnen we dit niet alleen oplossen. Maar we zullen wel moeten kijken waar wij als universiteit meer kunnen doen, net als andere partijen dat moeten doen.”
Verplichte training
Al voor het verschijnen van de rapporten van de UM en Amnesty lagen er in Maastricht plannen voor samenwerking rond dit thema met de politie, gemeente en het Centrum Seksueel Geweld (CSG). Door de coronapandemie raakte dit echter op de achtergrond. Letschert hoopt nu op nieuw momentum. “Die samenwerking is belangrijk voor een adequate aanpak. Als universiteit kunnen en willen wij bijvoorbeeld niet op de stoel van de politie gaan zitten.”
Ook wil ze dat er binnen de universiteit een discussie op gang komt. “Met het zetten van een handtekening alleen verandert er niets. Uiteindelijk moet er een cultuuromslag komen. Dat kan alleen als we over dit onderwerp durven te praten.”
Onderdeel daarvan is een debat over verplichte trainingen voor studenten en medewerkers. Is daar draagvlak voor? Verplichte cursussen voor medewerkers liggen mede vanwege de enorme werkdruk volgens haar op dit moment gevoelig. Dat is anders voor bijvoorbeeld student-tutoren. “Zij krijgen sowieso al trainingen, dan is het wellicht mogelijk om dit onderwerp erin te verwerken. Het bespreken van dit thema moet uiteindelijk mainstream worden.”