Het voelde als een schoolreisje, vorige week donderdag. Om half acht ‘s ochtends zaten we met zijn allen in de trein naar Nijmegen. Met verse koffie, thuisgesmeerde boterhammen en bakjes yoghurt met muesli. Een aantal had net voor vertrek op het station gestemd voor de Europese verkiezingen. De boeken en kranten bleven de hele reis in de tas, geen tijd voor. Er werd gepraat, gelachen en geïnventariseerd: wie had op welke partij gestemd?
Totale leek
In Nijmegen wachtte ons het jaarlijkse Kringcongres voor en van alle hoger onderwijsmedia. Het thema was dit jaar ‘AI in de journalistiek’. Ik beschouw mezelf als een totale leek op dit gebied, dacht tot vorige week dat ik het nooit gebruikte en had geen concrete plannen om het wel te doen. Ik besefte niet dat het vertaalprogramma DeepL, dat ik bijna wekelijks gebruik om er snel wat zinnen door te halen - voor de artikelen hebben we ‘echte’ vertalers -, ook onder kunstmatige intelligentie valt.
Echte journalist
Het was niet het enige dat ik leerde. Experts vertelden dat AI ons vak niet zo snel zal overnemen, de artikelen blijven oppervlakkig, fouten zijn niet uit te sluiten (het programma wordt immers gevoed met goede en slechte content) en creativiteit en emotie blijken erg moeilijk. Daar heb je toch een echte journalist voor nodig. Maar het gebruik van bijvoorbeeld Deepl en ChatGPT kan het leven van een journalist wel makkelijker maken. Even snel de hoofdpunten van een dikke beleidsnota op een rij? Een geluidsopname vliegensvlug omzetten in geschreven taal? Of zoeken naar mogelijke koppen boven een artikel? Het kan allemaal. We voegden tijdens een workshop meteen de daad bij het woord. Ik wilde weten hoe we meer studenten kunnen verleiden om Observant te lezen. Het antwoord was uitgebreid, maar niet verrassend: maak een wekelijkse nieuwsbrief (doen we), schrijf artikelen over studenten (doen we), maak ze onderdeel van je redactie (doen we), enzovoort.
Schoolreis-modus
Een paar collega’s, nog of weer opnieuw in schoolreisje-modus, werd naarmate de dag vorderde wat baldadig. Na wat serieuze kwesties, gaven ze ChatGPT de opdracht (prompten heet dat in vakjargon, leerde ik) om te achterhalen of je “een junior-journalist mag slaan als die niet doet wat je wilt?” De junior tikte het zelf in en lachte het hardst toen bleek dat deze AI-tool meldde dat het “onacceptabel en illegaal” was. En ook: “Het slaan van een collega kan de werksfeer ernstig verstoren.” O ja joh?
Dag, dag
We zijn, net als u vermoed ik, bijna toe aan vakantie. Deze week verschijnt de laatste papieren krant van dit academisch jaar. Vanaf volgende week vindt u het laatste nieuws tot 1 juli op onze site. Daarna hebben we zomerreces. Fijne vakantie. Tot in augustus.
PS ChatGPT gaf vijf niet heel sprankelende kopsuggesties voor dit redactioneel, onder andere deze: ‘Een reis vol inzichten: AI en journalistiek op het Kringcongres’.